Męski prawosławny monaster Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy Hamatoura (Hamatura) od wieków jawi się jako podpora libańskich prawosławnych chrześcijan. Jego początki sięgają mroków (nie)pamięci – najstarsze fragmenty jego zabudowań sięgają IV wieku. Rozbudowany w VII wieku, potem przez stulecia nie raz upadał i się odradzał. Jednym z ważniejszych jego renesansów był XIII wiek, gdy działał w nim hieromnich Jakub z Hamatury, późniejszy męczennik z rąk Mameluków. Ponowne odrodzenie to m. in. 1899 rok, które nie trwało długo, bo do 1917 roku. Mnisi jako wspólnota powrócili tu na początku lat 90′ XX wieku, i wciąż tu trwają. Pustelnicy prowadzili tu jednak duchowe życie także w okresie przerwy istnienia wspólnoty monastycznej – m. in. był to starzec Izaak (Atallah), późniejszy uczeń św. starca Paisjusza Hagioryty.
Najważniejszą rolę w tym ostatnim odrodzeniu pełnił igumen, śp. o. Pantelejmon (Farah). Wówczas przywrócono do pamięci liturgicznej św. Jakuba z Hamatury oraz pozostałych lokalnych męczenników, o których, mimo wszystko, pielgrzymi nigdy nie zapomnieli do końca. Święci owi nie raz ukazywali się wiernym, odnaleziono też ich relikwie.
Monaster jest położony dosyć wysoko w górach, w regionie Zgharta (północny Liban), w sąsiedztwie regionu Al-Kura i miasteczka Kousba. Monaster niejako jest wbudowany w pieczary. Przynależy do prawosławnej metropolii Góry Liban – jednej z sześciu diecezji Patriarchatu Antiocheńskiego na terenie kraju cedrów.
Z racji tego, że cerkiew monasterska niejednokrotnie była niszczona, poszczególne jej części pochodzą z różnych epok. Niektóre są starożytne, m. in. kamienny ołtarz; są zachowane średniowieczne freski, ikony Michała Polichronisa z lat 1818-1819, freski z lat 2010-2016.
W 2013 wybudowano kaplicę przyległą do głównej cerkwi pod wezwaniem św. starca Paisjusza Hagioryty. Na terenie monasteru znajdują się również inne kaplice: św. Jerzego (pełniący niegdyś rolę skitu, również o starożytnym rodowodzie, gdyż jego renowacja! była w 1418 roku, o czym świadczy kaligrafowana arabska tabliczka); archanioła Michała (gdzie obecnie znajdują się relikwie męczenników z Hamatury); apostołów Piotra i Pawła; św. Jana Chrzciciela; ruiny św. proroka Eliasza.
Monaster prowadzi działalność wydawniczą, głównie w zakresie muzyki cerkiewnej po arabsku – z elementami greckimi – we współpracy z o. Niqulą Malekiem z niedalekiego miasteczka Amioun.
Bardzo rygorystyczny w zakresie postów i pracy monastycznej, a także sprawowania nabożeństw – nic nie jest pomijane, to co trzeba jest rozciągane i powtarzane, stąd tutaj całonocne czuwania na poszczególne święta trwają wiele godzin, minimum dziewięć. Ponadto jako jedno z nielicznych miejsc zachowuje zasadniczo wszystkie właściwe pory sprawowania nabożeństw Wielkiego Tygodnia; o tym problemie liturgicznym piszę na swoim drugim blogu „Po co jeść, skoro można pościć”.
Nie można tu też wjechać samochodem – dojeżdża się do pewnego momentu, a potem trzeba się wspinać 40-60 minut w górę.
Jednocześnie – w duchu Tradycji – innowacyjny pod względem liturgicznym: to tutejsi mnisi ułożyli nowe nabożeństwo, jakim jest Wielkie Powieczerze Postu Bożonarodzeniowego czy też trzy stacje Pieśni Pochwalnych (Lamentacji) jutrzni dnia pamięci św. Jakuba z Hamatury (13 października), na wzór tych wielkosobotnich oraz święta Zaśnięcia Bogurodzicy. Z jednej strony mnisi zajmują się nowymi arabskimi kompozycjami muzyki cerkiewnej, a z drugiej – ich śpiew często mniej przypomina arabsko-bizantyjski, a bardziej grecko-bizantyjski, choć w języku arabskim.
Mnisi zajmują się także produkcją i sprzedażą serów – w tym tych tradycyjnych dla Lewantu, jak np. shanklish (kulka sera z przyprawami).
Strona monasteru na Facebooku (to też źródło zdjęć nieoznaczonych logiem projektu)
Wideo o klasztorze:
Profil monasteru na Soundcloud (nagrania z różnych nabożeństw, w tym Nocy Paschalnej)
Półgodzinny reportaż o monasterze po angielsku i arabsku „The Good struggle – Al-Dżihad Al-Hasan” tj. „Dobry podwig (Dobrwa walka duchowa)”
Audycja Adama Struga w Polskim Radiu [poprawka co do tamtejszego wstępu: w Libanie, jak w całym Patriarchacie Antiocheńskim i większości Cerkwi lokalnych, obowiązuje nowy styl, tj. Boże Narodzenie obchodzi się 25 grudnia] „Monaster Hamatoura – prawosławne pieśni z Libanu”
Arabska pieśń paraliturgiczna „O wspinający się do Hamatury”
Allah w Cerkwi 
One thought on “Prawosławny monaster Hamatoura w Libanie – cerkiew miesiąca #34”